[Στο πλαίσιο της Blogovision 2013, το Πο Πο Culture! προσφέρει δωρεάν στους αναγνώστες του σύντομα μαθήματα ιστορίας και λαογραφίας]
Nikolai Gogol: Ουκρανός συγγραφέας, θεωρείται από τους κορυφαίους της ρωσικής λογοτεχνίας. Το επίθετό του είναι το πρώτο συνθετικό στο όνομα του gypsy punk συγκροτήματος Gogol Bordello, με έδρα τη Νέα Υόρκη και μέλη από Ουκρανία, Ρωσία, Αιθιοπία, ΗΠΑ, Χονγκ Κογκ, Ταϊλάνδη και Ισραήλ.
Μάθημα της 10ης Δεκεμβρίου 2013: Η Ουκρανία.
Η σημερινή Ουκρανία είναι μια περιοχή απ' όπου πέρασαν σχεδόν όλοι οι λαοί της Ευρώπης πριν καταλήξουν στο σημείο που θεωρούν "πατρίδα". Οι Δωριείς, οι Ίωνες, οι Αχαιοί και οι Αιολείς ξεκίνησαν από εδώ, οι Δάκες το ίδιο, οι ιταλικοί λαοί, από εδώ πέρασαν οι Ούνοι, σπρώχνοντας τους Οστρογότθους και τους Βησιγότθους πιο δυτικά, από εδώ, φυσικά, πέρασαν και οι Σλάβοι, που εγκαταστάθηκαν κιόλας για τα καλά. Από εδώ πέρασαν και οι άντρες του Τζένγκις Χαν, όταν έφτιαξαν τη μεγαλύτερη ενιαία αυτοκρατορία που γνώρισε ποτέ ο άνθρωπος, φτάνοντας στη σημερινή Ουγγαρία και έχοντας σκοπό να βρέξουν τα πόδια τους στον Ατλαντικό.
Στα αρχαία χρόνια ήταν γνωστή με το όνομα Σκυθία ή Σαρματία, ως η χώρα των Σκύθων και των Σαρματών δηλαδή, των δύο φυλών που πρώτες κατοίκησαν τις στέπες πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα. Γιουκράινα στη σλαβονική σημαίνει "στην άκρη", με την έννοια που θα χρησιμοποιούσαμε εμείς τη λέξη "σύνορο". Η λέξη δεν είναι τυχαία. Εκεί, στη μεγάλη έκταση μεταξύ του Βόλγα και των Καρπαθίων ήταν το τέλος της Ευρώπης και η αρχή της Ασίας όσον αφορά τους ιστορικούς δρόμους των εμπόρων και των κατακτητών.
Αυτή η περιοχή, κυρίως η εύφορη κοιλάδα γύρω από τον ποταμό Δνείπερο (που είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός στην Ευρώπη, μετά το Βόλγα και το Δούναβη), κατακτήθηκε -ή τουλάχιστον αποτέλεσε αντικείμενο πόθου- απ' όσους πέρασαν από εκεί. Όχι μόνο γιατί ήταν το σύνορο μεταξύ των εγκατεστημένων λαών της Δύσης και των νομάδων της Ανατολής. Αλλά γιατί η γη της ήταν εύφορη (μέχρι το 1914 ήταν ο σιτοβολώνας όλης της ηπείρου) και το υπέδαφός της πλούσιο. Παλιά ήταν ο σίδηρος, αργότερα ο άνθρακας. Κάθε επανάσταση έβρισκε το καύσιμό της στην Ουκρανία.
Κι όμως, πέρα από την χερσόνησο της Κριμαίας και τις κοιλάδες γύρω από το Δνείπερο, το Δνείστερο και το Δον, η Ουκρανία κατοικήθηκε πολύ αργότερα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Στην ουσία, έγινε "χώρα" πολύ πρόσφατα, σ' αυτό που ονομάζουμε "μοντέρνα εποχή". Οι τεράστιες επίπεδες εκτάσεις της, οι ελεύθερες, ανοιχτές στέπες, ήταν πεδίον δόξης λαμπρόν για τους νομάδες και αργότερα για τους Κοζάκους ή τους Τατάρους.
Ο κάθε κατακτητής τής αλλοίωνε τα χαρακτηριστικά, εξάλλου, μην αφήνοντάς την ποτέ να αποκτήσει μια σταθερή ταυτότητα. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, από τον 15ο ως τον 18ο αιώνα, έκανε πολύ έντονο το ισλαμικό στοιχείο στην Κριμαία και τις υπόλοιπες περιοχές γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα. Η πολωνική κυριαρχία πιο βόρεια έφερε φεουδαρχικά χαρακτηριστικά και πολλούς Εβραίους. Η ρωσική επέλαση από το 1654 και μετά οδήγησε στη ρωσοποίηση. Το Σιχ των Κοζάκων καταστράφηκε το 1775, το χανάτο των Τατάρων το 1783. Οι Τσάροι ονόμασαν την περιοχή "Μικρή" ή "Νέα Ρωσία".
Οι Ουκρανοί σχεδόν ποτέ δεν είχαν την ευκαιρία να ορίσουν οι ίδιοι τις τύχες τους και την τύχη της περιοχής τους. Η δημοκρατία που ίδρυσαν το 1918 άντεξε μόνο δύο χρόνια, αφού έγινε ένα από τα κυριότερα πεδία μαχών μεταξύ των Κόκκινων και των Λευκών. Τελικά την διέλυσε ο Κόκκινος Στρατός. Οι μεγαλύτερες καταστροφές που προκάλεσε ποτέ ο άνθρωπος στην Ευρώπη, σημειώθηκαν στη σημερινή Ουκρανία. Ακόμη και η πανούκλα ξεκίνησε από εκεί... Αλλά ούτε οι ορδές των βαρβάρων, ούτε οι λιμοί, δεν έφτασαν ποτέ στην σκληρότητα του κομμουνιστικού καθεστώτος. Περισσότεροι από 20 εκατομμύρια Ουκρανοί πέθαναν στον εμφύλιο του '18-'20, στην δεκαετία του '30 κατά την διάρκεια της κολεκτιβοποίησης, ειδικά στην περίοδο 1932-33 όταν o Στάλιν δημιούργησε τεχνητή κρίση επισιτισμού (αξίζει να μάθεις περισσότερα γι' αυτή την ιστορία), και βέβαια στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ταπεινωμένοι και τσακισμένοι από κάθε πιθανή καταστροφή και κακουχία, ουκ ολίγοι Ουκρανοί έκαναν οι ίδιοι πολύ χειρότερα στους γείτονές τους, κάθε φορά που τους δόθηκε η ευκαιρία.
Αλλά σήμερα, παρότι σε πληθυσμό η Ουκρανία παίζει με την Ισπανία για την 6η θέση της Ευρώπης (πίσω από Ρωσία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία και πάνω από Πολωνία, Ρουμανία και Ολλανδία), ελάχιστα ξέρουμε για την ιστορία της. Οι πιο σημαντικοί άνθρωποί της έγιναν γνωστοί ως Ρώσοι ή Σοβιετικοί. Ως Ουκρανούς γνωρίζαμε μόνο τους φονιάδες της. Μέχρι το 1990 οι Ουκρανοί ήταν ένα τίποτε. Ακόμη και σήμερα, η μόλις 23 ετών δημοκρατία τους προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της...
Άκουσέ το όλο εδώ:
Η λίστα με τα καλλίτερα του 2013, μέχρι στιγμής:
11. Gogol Bordello - Pura Vida Conspiracy
12. Anna Calvi - One Breath
13. Cults - Static
14. Josh Ritter - The Beast In Its Tracks
15. The Joy Formidable - Wolf's Law
16. Sigur Ros - Kveikur
17. Steve Mason - Monkey Minds In The Devil's Time
18. Foals - Holy Fire
19. Mazzy Star - Seasons Of Your Day
20. Rotting Christ - Κατά Τον Δαίμονα Εαυτού
21-30: Όσα έμειναν απέξω
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου